Α. ΕΡΕΥΝΕΣ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ

Το 2011 ήταν μια σημαντική χρονιά για την διαμόρφωση ενός σύγχρονου, απελευθερωμένου, ενεργειακού τοπίου στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του οποίου δρομολογήθηκαν και οι έρευνες των εθνικών κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων. Με το ν.4001/2011 θεσμοθετήθηκε ένα νέο ενεργειακό, επενδυτικό, φορολογικό, περιβαλλοντικό πλαίσιο, σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές σε διεθνές επίπεδο και ταυτόχρονα έγιναν τα πρώτα βήματα για τη διαμόρφωση ενός «Κοινού Ενεργειακού Δόγματος» Ελλάδας – Κύπρου. Με έναρξη το 2011 και κορύφωση τα τέλη του 2014, ολοκληρώθηκε και υλοποιήθηκε η Εθνική Ενεργειακή Στρατηγική ανάδειξης της Ελλάδας σε σύγχρονο ενεργειακό κόμβο της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων, μέσα από την προώθηση των ερευνών Υδρογονανθράκων, καθώς και το σχεδιασμό τριών (3) αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου (TAP, IGB, EASTMED) που εντάχθηκαν στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ε.Ε. (PCIs).

Με το ν.4001/2011, για πρώτη φορά ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το άρθρο 156, η εθνική Στρατηγική οριοθέτησης της ελληνικής ΑΟΖ. Σύμφωνα με το άρθρο αυτό “ως «υποθαλάσσιες περιοχές» νοούνται ο βυθός και το υπέδαφος των εσωτερικών υδάτων, της αιγιαλίτιδας ζώνης, της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί) μέχρι την απόσταση των 200 ν.μ. από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης (τόσο ηπειρωτικών, όσο και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης». 

Το άρθρο αυτό έχει πολλαπλά χρησιμοποιηθεί στις ρηματικές διακοινώσεις του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών προς τον ΟΗΕ σε όλες τις περιπτώσεις παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας από την Τουρκία.

 Το επόμενο βήμα, ήταν η προώθηση και διερεύνηση, μετά από προκήρυξη ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού και στη συνέχεια μέσω ανάθεσης στην κορυφαία νορβηγική εταιρεία PGS, όλων των σεισμικών δεδομένων των θαλάσσιων περιοχών της χώρας στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης. Η κατασκευή του σχετικού χάρτη (χάρτης¹) έγινε από την Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού και τις υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, σε στενή συνεργασία με τη Διπλωματική Υπηρεσία του ΥΠΕΞ και σύμφωνα με όλες τις αρχές χάραξης ΑΟΖ που προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο (πλήρης επήρεια Γαύδου, ανοικτός κόλπος Σύρτης στη Λιβύη, όρια ΑΟΖ με Αλβανία σύμφωνα με τη Συμφωνία του 2008-9, υφαλοκρηπίδα με Ιταλία).

Ο χάρτης αυτός έχει αποκτήσει σήμερα ακόμη πιο μεγάλη σημασία, μετά τη δημόσια συζήτηση περί μερικής επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης της χώρας. Θέλω με έμφαση να τονίσω ότι ο συγκεκριμένος χάρτης δημοσιεύθηκε το 2011 στην Εφημερίδα της Ε.Ε., άρα στο πιο επίσημο ευρωπαϊκό όργανο δημοσιότητας και με βάση αυτόν στη συνέχεια ορίστηκαν τα 20 θαλάσσια οικόπεδα, τα οποία προκηρύχθηκαν στο μεγάλο διεθνή γύρο παραχωρήσεων του 2014. Με βάση δε τον χάρτη αυτόν, έγινε η πρόσκληση κι εκφράστηκε το σχετικό επενδυτικό ενδιαφέρον από μεγάλες Oil & Gas Companies. Η μεγάλη σημασία της δράσης αυτής είναι ότι ουδέποτε αμφισβητήθηκε επίσημα από την Τουρκία με οποιονδήποτε τρόπο. Κατά συνέπεια, στα ζητήματα τουλάχιστον των ερευνών Υδρογονανθράκων, ο προκλητικός κι αναθεωρητικός γείτονας ουδέποτε διανοήθηκε να προχωρήσει σε οποιουδήποτε είδους διαμαρτυρία ή ένσταση για το σύνολο των εκτάσεων των θαλάσσιων ζωνών που ερευνήσαμε.

Προκειμένου η χώρα να κάνει τα πρώτα βήματά της σε μια εξαιρετικά ανταγωνιστική αγορά ερευνών Υδρογονανθράκων, από όπου ήταν απούσα για πάνω από 15 χρόνια, προκηρύχθηκε το 2012 ο πρώτος διαγωνισμός Open Door για τα δύο (2) θαλάσσια οικόπεδα σε Πατραϊκό και Κατάκολο, καθώς και για το χερσαίο οικόπεδο σε Ιωάννινα. Παρά τις καθυστερήσεις που παρουσιάστηκαν, λόγω γενικότερων πολιτικών και κυβερνητικών ανακατατάξεων, τελικά, το 2013 ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός αυτός, ο οποίος στη συνέχεια έπρεπε να περάσει από τον έλεγχο του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, φορέων που για πρώτη φορά αντιμετώπιζαν συμβάσεις Διεθνούς Εμπορικού Δικαίου σε αντικείμενο απολύτως άγνωστο σε αυτούς.

Η έγκριση των δύο παραπάνω φορέων (ΓΛΚ, Ελεγκτικό Συνέδριο) άνοιξε το δρόμο για τη δυνατότητα ταχύτατης έγκρισης και όλων των υπολοίπων μελλοντικών συμβάσεων σε όλες τις θαλάσσιες ή χερσαίες περιοχές, δεδομένου ότι μέχρι και σήμερα, ουδεμία νομοθετική διαφοροποίηση έχει υπάρξει, που θα μπορούσε να τροποποιήσει στοιχεία των συμβάσεων. Η αναγκαστική, λίγων εβδομάδων καθυστέρηση των εγκρίσεων αυτών, και στη συνέχεια η κύρωσή τους μέσα σε μια εβδομάδα από το εθνικό Κοινοβούλιο, διασφαλίζουν απολύτως τη διαφάνεια, την ορθή διαχείριση του δημοσίου συμφέροντος και δημιουργούν ένα εξαιρετικά ασφαλές πλαίσιο δικαίου για όλες τις σχετικές επενδύσεις, πολλές από τις οποίες αφορούν σε αντικείμενα ορυκτού πλούτου αρκετών δισεκατομμυρίων ευρώ.

Αναφερόμενοι ειδικά στο θαλάσσιο οικόπεδο του Πατραϊκού, σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις των ΕΛΠΕ, που έχουν την ευθύνη αξιοποίησης του κοιτάσματος, στη διάρκεια λειτουργίας του θα επενδυθούν 2 δις € για την ανάπτυξή του και άλλα 5 δις € κατά τη λειτουργία του. Συνολικά, θα επενδυθούν μόνο σε αυτό το οικόπεδο 7 δις €, όσα περίπου και στη μεγάλη επένδυση του αεροδρομίου στο «Ελληνικό». Αντίστοιχα, τα έσοδα του Δημοσίου θα είναι 4,5 δις € για το Ταμείο Αλληλεγγύης Γενεών, 700-800 εκατ. € για τις Περιφέρειες Δυτ. Ελλάδας και Ιονίων νήσων, ενώ το συνολικά παραγόμενο κοινωνικό προϊόν σε τοπικό επίπεδο θα ξεπεράσει τα 3 δις €, με δημιουργία 1300 θέσεων απασχόλησης (άμεσων κι έμμεσων).

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η Ελλάδα διαθέτει άλλους 15-20 «Πατραϊκούς» τουλάχιστον.

Η ανάθεση του ρόλου συμβούλου στο γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίου BEICIP, για το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος ήταν ένα σημαντικό βήμα για την αξιοπιστία του επόμενου βήματος, που έγινε σε συνεργασία και με την PGS και το οποίο ήταν η προκήρυξη του μεγάλου διεθνούς διαγωνισμού για τα 20 θαλάσσια οικόπεδα στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης (χάρτης²), που προσδιορίστηκαν από τους δύο ανωτέρω συμβούλους της ελληνικής κυβέρνησης σε συνεργασία με Έλληνες εμπειρογνώμονες.

Τομή στα ζητήματα αυτά, αποτέλεσε ο νόμος 4162/2013 για τη δημιουργία του Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών, σύμφωνα με το νορβηγικό πρότυπο. Ο νόμος αυτός διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του εθνικού ασφαλιστικού συστήματος, με τη διάθεση του 75% των δημοσίων εσόδων στον Ειδικό Λογαριασμό για τα ασφαλιστικά ταμεία και τις συντάξεις και το υπόλοιπο 25% για έργα και δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος κι ανάπτυξης στις τοπικές κοινωνίες όπου εντοπίζονται κοιτάσματα. Ποσοστό της τάξης του 5% πρέπει να διατίθεται για τη χρηματοδότηση των Μεταπτυχιακών κι Ερευνητικών Προγραμμάτων των ελληνικών Πανεπιστημίων, που ασχολούνται με όλες τις διαστάσεις αξιοποίησης των Υδρογονανθράκων (Τεχνικές, Νομικές, Περιβαλλοντικές, Οικονομικές, Κοινωνικές, κ.ά.).

Το θεσμικό οπλοστάσιο της χώρας ολοκληρώθηκε με τη μεγάλη εθνική παρέμβαση στα ζητήματα του νέου θεσμικού πλαισίου προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος από offshore γεωτρήσεις, μέσα από τη συγκρότηση, ήδη από το 2011, ειδικής Επιτροπής Ελλήνων εμπειρογνωμόνων διεθνούς κύρους, όπως ο ακαδημαϊκός καθ. Κ. Συνολάκης και ο καθ. ΕΜΠ Σπ. Μαυράκος (διαδοχικοί Πρόεδροι του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), οι οποίοι διαμόρφωσαν το αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο σε παγκόσμιο επίπεδο ως εθνική θέση. Οι προτάσεις αυτές της Ελλάδας, μετά από εξαιρετικά σκληρές διαπραγματεύσεις στα Συμβούλια Υπουργών Ενέργειας και Περιβάλλοντος της Ε.Ε., καταφέραμε να υιοθετηθούν ως ευρωπαϊκός Κανονισμός τον Ιούνιο 2013 και στη συνέχεια να ενσωματωθούν στο εθνικό Δίκαιο (ν.4409/2016).

Β. ΑΓΩΓΟΙ – ΤΡΙΜΕΡΕΙΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΚΥΠΡΟ-ΙΣΡΑΗΛ-ΑΙΓΥΠΤΟ

Την περίοδο 2011-14 διαμορφώσαμε τις προϋποθέσεις για μια σημαντική γεωπολιτική αναβάθμιση της χώρας. Μετά από προσεκτικό σχεδιασμό, ενσωματώσαμε στα χρηματοδοτικά σχήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαίτερα στα PCIs, τρεις (3) μεγάλους διακρατικούς ενεργειακούς διαδρόμους φυσικού αερίου, οι οποίοι διαμορφώνουν ένα άλλο ενεργειακό τοπίο.

Ο TAP (χάρτης³), αφορά στην κορυφαία ενεργειακή παρέμβαση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης κι έχει χαρακτηριστεί ως το μεγάλο έργο της 10ετίας, με τη μεταφορά φυσικού αερίου από Κασπία μέσω Ελλάδας-Αλβανίας προς Ιταλία.

Η διαμόρφωση του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB, μαζί με την επέκτασή του από Ελλάδα και Βουλγαρία προς Ρουμανία και Ουγγαρία, έτσι ώστε να αποτελέσει τον ονομαζόμενο «Κάθετο Διάδρομο» (Vertical Corridor), αποτελεί μια σπουδαία εναλλακτική πηγή τροφοδοσίας των ανατολικών Βαλκανίων με φυσικό αέριο. Η τροφοδοσία του IGB, που μπορεί να γίνει είτε από τον TAP, είτε από την πλωτή μονάδα φυσικού αερίου FSRU της Αλεξανδρούπολης, διαμορφώνει την εικόνα μιας περιοχής, η οποία αποκτά πολλές εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας. Το Νοέμβριο 2014 υπογράψαμε το πρώτο Μνημόνιο Συνεργασίας για τον Vertical Corridor, με Βουλγαρία και Ρουμανία.

O Eastmed (χάρτης⁴) σχεδιάστηκε από την Ελλάδα το 2013 κι εντάχθηκε στα PCIs σε πρώτη φάση από την πλευρά της Ελλάδας και της Κύπρου. Θεωρήθηκε τότε ως ένα αρκετά φιλόδοξο και μη ρεαλιστικό σχέδιο. Με υπομονή κι επιμονή πείσαμε το 2014, τόσο το Ισραήλ, όσο και την Ιταλία, να συμμετάσχουν στο μεγάλο αυτό ενεργειακό project της Ευρώπης, που μπορεί να συνεισφέρει στο ενεργειακό ισοζύγιο της Ε.Ε. έως και 10-16 bcma (δις κυβ.μ.). Ήδη, οι οριστικές μελέτες για το έργο έχουν χρηματοδοτηθεί με 70 εκατ.€ από την Ε.Ε., προκειμένου να προωθηθεί η ωρίμανσή του.

Το βασικό του πλεονέκτημα, που τον καθιστά εξαιρετικά σημαντικό για όλο το ενεργειακό σύστημα της Ε.Ε., είναι το γεγονός ότι αποτελεί μια νέα ενεργειακή όδευση, η οποία προέρχεται από μια νέα ενεργειακή πηγή, όπως είναι τα κοιτάσματα της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ελλάδας. Η όδευσή του μέσω Κρήτης, Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας διασφαλίζει την άνετη τροφοδότηση των περιοχών αυτών με φυσικό αέριο, γεγονός που θα συνεισφέρει σημαντικά στη μείωση τόσο του ενεργειακού κόστους των επιχειρήσεων, όσο και του κόστους διαβίωσης των νοικοκυριών σε ποσοστά από 20-40%.

Ο EuroAsia Interconnector (χάρτης⁵), το υποβρύχιο ηλεκτρικό καλώδιο που συνδέει Ισραήλ-Κύπρο-Κρήτη-Αττική αποτελεί την 4^η μεγάλη στρατηγική μας παρέμβαση, που επίσης εντάχθηκε την περίοδο 2013-2014 για χρηματοδότηση στα ευρωπαϊκά προγράμματα PCIs και το οποίο αίρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, ενώ ταυτόχρονα συνδέει ηλεκτρικά την Κρήτη με την ηπειρωτική χώρα, εξοικονομώντας κάθε χρόνο 300-400 εκατ. € από κόστος των Ελλήνων πολιτών που πληρώνουν τις αντίστοιχες ΥΚΩ (Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας). Οι τρομακτικές καθυστερήσεις στην υλοποίησή του την περίοδο 2015-2018, που προέκυψαν με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης, πρέπει άμεσα να αντιμετωπισθούν, προκειμένου να μην πληρωθούν από τον Έλληνα καταναλωτή οι αναγκαίες δράσεις.

Παράλληλα, με στόχο την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας στην παραγμένη περιοχή της ευρύτερης Ανατολικής Μεσογείου, Μέσης Ανατολής, Βόρειας Αφρικής, ξεκινώντας το 2011 και ολοκληρώνοντας το 2014, διαμορφώσαμε δύο κορυφαίες πατριωτικές ενεργειακές συνεργασίες με Κύπρο-Ισραήλ και Κύπρο-Αίγυπτο. Οι κορυφαίες αυτές προοδευτικές, πατριωτικές πρωτοβουλίες διαμορφώνουν στον ενεργειακό τομέα και τις έρευνες Υδρογονανθράκων, αλλά και για τα ευρύτερα ζητήματα συνεργασιών της περιοχής, όπως π.χ. η προστασία του περιβάλλοντος και οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ένα εξαιρετικά θετικό πλαίσιο Περιφερειακής Συνεργασίας, που υλοποίησε μια πραγματικά ανεξάρτητη πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική της χώρας.

Γ. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΝΩΣΗ

Η Ενεργειακή Ένωση, το νέο όραμα της Ε.Ε., αποτελεί την πιο φιλόδοξη προσπάθεια, που με έναρξη τον Ιανουάριο του 2015, διαμορφώνει ένα νέο τοπίο στην ενέργεια, ανάλογο με τη Νομισματική Ένωση, που είχε ως τελικό αποτέλεσμα το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το Ευρώ.

Η Ενεργειακή Ένωση έχει 5 βασικές διαστάσεις.

• Η 1^η αφορά στην Ενεργειακή Ασφάλεια, την αλληλεγγύη και τη δημιουργία εμπιστοσύνης ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Ουσιαστικά, μιλούμε για την ασφαλή ενεργειακή τροφοδοσία των κρατών-μελών, των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, μέσα από τη διασφάλιση επαρκών ποσοτήτων ενεργειακών αγαθών σε ανεκτές τιμές και ταυτόχρονα στη διαμόρφωση μηχανισμών κοινοτικής αλληλεγγύης κι εμπιστοσύνης, έτσι ώστε το ξέσπασμα κάποιας ενεργειακής κρίσης σε μια χώρα να μην αποτελεί έναν κίνδυνο τον οποίο αντιμετωπίζει μεμονωμένα και χωρίς κοινοτική βοήθεια το συγκεκριμένο κράτος-μέλος, αλλά αντίθετα να αποτελεί μια νέα προσέγγιση κοινής, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λειτουργίας κι ενότητας δυνάμεων.

Η Ελλάδα, ως προεδρεύουσα του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας το α΄ εξάμηνο του 2014 και με αφορμή τη μεγάλη ρωσο-ουκρανική κρίση τροφοδοσίας σε φυσικό αέριο που είχε ξεσπάσει, κατέθεσε προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκεκριμένη πρόταση για τη δημιουργία μηχανισμού αλληλεγγύης με στόχο να αποτρέπονται οι διακοπές τροφοδοσίας σε περιπτώσεις σημαντικών γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Η βασική αυτή πρόταση της Ελλάδας αφορούσε κυρίως στην τροφοδοσία με φορτία Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου. Τελικά, πράγματι ενσωματώθηκαν, τόσο η λογική και η φιλοσοφία, όσο και οι βασικοί άξονες της ελληνικής πρότασης, στις οδηγίες και τους άξονες προτεραιοτήτων της Ενεργειακής Ένωσης.

• Η 2^η διάσταση της Ενεργειακής Ένωσης αφορά στη διαμόρφωση μιας πλήρως ενοποιημένης Ανοιχτής Αγοράς Ενέργειας, η οποία θα διευκολύνει την ελεύθερη διακίνηση ενεργειακών αγαθών με στόχο την τροφοδοσία των κρατών-μελών με αναγκαίες ποσότητες. Στόχος είναι, μέσα από την ανοιχτή αγορά ενέργειας, να υλοποιηθεί η 5^η ελευθερία της Ε.Ε., ουσιαστικά δηλαδή μετά τις πρώτες 4 ελευθερίες (διακίνηση προσώπων, κεφαλαίων, υπηρεσιών, αγαθών) να υλοποιηθεί η 5^η ελευθερία, αυτή της ελεύθερης διακίνησης ενεργειακών αγαθών.

Βασικός στόχος αυτής της διάστασης είναι να ελαχιστοποιήσει έως μηδενισμού τα ελλείποντα κενά, σε επίπεδο κυρίως αγωγών φυσικού αερίου, όπου τα εθνικά δίκτυα δεν διασυνδέονται μεταξύ τους, αλλά επίσης και τις διασυνδέσεις των ηλεκτρικών δικτύων, έτσι ώστε να είναι εύκολη η ελεύθερη διακίνηση και μεταφορά φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού σε όλα τα κράτη-μέλη.

• Η 3^η διάσταση αναφέρεται στην Ενεργειακή Απόδοση, με στόχο τη συμβολή στη μείωση της κατανάλωσης. Η Ενεργειακή Απόδοση και η Εξοικονόμηση Ενέργειας, αποτελούν μια κορυφαία προτεραιότητα της Ενεργειακής Ένωσης, η οποία δεν υπήρχε στην αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όταν για πρώτη φορά κατατέθηκε στα μέσα του 2014, το νέο προγραμματικό πλαίσιο της Ένωσης για το 2030.

Μετά από παρέμβαση της Ελλάδας ως προεδρεύουσας χώρας, μαζί με άλλα 6 κράτη-μέλη, σε κοινή επιστολή που απευθύναμε στον τότε Επίτροπο Ενέργειας, ζητήσαμε την ενσωμάτωση της Εξοικονόμησης Ενέργειας και της Ενεργειακής Απόδοσης στους Βασικούς Άξονες Προτεραιοτήτων της νέας ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ εν όψει του 2030. Έτσι, στην αρχική πρόταση για μείωση κατά 40% των αερίων ρύπων και αύξηση κατά 37% της συμμετοχής των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό ισοζύγιο, τελικά καταφέραμε να ενσωματώσουμε και την Ενεργειακή Απόδοση ως τρίτη βασική προτεραιότητα, με στόχο την αύξησή της στο 27-30%.

• Η 4^η διάσταση της Ενεργειακής Ένωσης σχετίζεται με την εκτεταμένη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) σε συνδυασμό με τις νέες τεχνολογικές εξελίξεις που επιτρέπουν την Αποθήκευση Ενέργειας, έτσι ώστε να απεξαρτηθούν οι οικονομίες από τον άνθρακα.
• Τέλος, η 5^η διάσταση της Ενεργειακής Ένωσης, σχετίζεται με αυτό που ονομάζουμε «Έξυπνη Ενέργεια», δηλαδή την ανάπτυξη της έρευνας, της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας, με στόχο να αξιοποιηθούν όλες οι πρωτοποριακές, ερευνητικές και καινοτομικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο επιχειρήσεων και ακαδημαϊκών κι ερευνητικών Ιδρυμάτων, έτσι ώστε να περάσουμε σε ένα άλλο ενεργειακό μοντέλο, το μοντέλο μιας Αποκεντρωμένης, Πράσινης, Κυκλικής Οικονομίας.

Δ. ΟΙ 10 ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

Σε αυτό το ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο, διατυπώνουμε τους 10 Άξονες Προτεραιοτήτων της Εθνικής Ενεργειακής Στρατηγικής μας. Πρόκειται για προτεραιότητες, που η υλοποίησή τους θα προσφέρει επενδύσεις άνω των 50 δις € τα επόμενα χρόνια, γεγονός που θα συνεισφέρει κατά επιπλέον τουλάχιστον 0,8% στην αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ).

1. Ο 1^ος άξονας προτεραιότητας της εθνικής ενεργειακής στρατηγικής είναι η Ενεργειακή Ασφάλεια, η διασφάλιση δηλαδή της επάρκειας και του χαμηλού κόστους ενέργειας σε επίπεδο Υδρογονανθράκων και ηλεκτρισμού. Βασικός άξονας για τη διασφάλισή της, εκτός των άλλων, είναι η επέκταση των ενεργειακών διασυνδέσεων της χώρας με όλες τις γειτονικές.
2. Ο 2^ος άξονας προτεραιότητας σχετίζεται με την υλοποίηση του μεγάλου οράματος της Ενεργειακής Δημοκρατίας του JeremyRifkin. Ουσιαστικά, συζητούμε για την αλλαγή του μοντέλου παραγωγής ενέργειας, από ένα μοντέλο όπου υπάρχουν λίγοι κι εξαιρετικά μεγάλοι παραγωγοί ενέργειας με εκατομμύρια καταναλωτές, σε ένα άλλο, νέο, επαναστατικό, σύγχρονο μοντέλο, που διαμορφώνεται από δεκάδες χιλιάδες αποκεντρωμένους μικρούς παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ΑΠΕ, οι οποίοι ταυτόχρονα είναι και καταναλωτές. Πρόκειται για το μοντέλο σύζευξης των Παραγωγών (Producers) με τους Καταναλωτές (Consumers), στο νέο όρο “Prosumers”. Ουσιαστικά, προωθείται η απεξάρτηση των κοινωνιών από τα ενεργειακά μονοπώλια ή ολιγοπώλια που υπάρχουν στις περισσότερες χώρες. Το 2014 με νομοθετική μας παρέμβαση ανοίξαμε το δρόμο για την υλοποίηση του μεγάλου αυτού οράματος μέσα από την εφαρμογή του Συμψηφισμού Ενέργειας (NetMetering) που δίνει το δικαίωμα σε δεκάδες χιλιάδες Έλληνες καταναλωτές, επιχειρηματίες, αγρότες (ΤΟΕΒ) να εγκαταστήσουν τις δικές τους μονάδες ΑΠΕ.
3. Ο 3^ος άξονας προτεραιότητας είναι η καταπολέμηση της Ενεργειακής Φτώχειας. Η Ενεργειακή Φτώχεια χτυπά πάνω από 50.000.000 πολίτες της ΕΕ. Στη χώρα μας ξεπερνά τις 700.000 οικογένειες. Βασικό εργαλείο μείωσης της Ενεργειακής Φτώχειας ήταν η διαμόρφωση του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ), που θεσμοθετήσαμε το 2010, όπου για πρώτη φορά μια ευρωπαϊκή κυβέρνηση έπαιρνε μέτρα για εκπτώσεις έως 42% σε οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά. Επιπλέον, το 2014 νομοθετήσαμε μέσω του Τιμολογίου Υπηρεσιών Αλληλεγγύης, εκπτώσεις 70% στο ηλεκτρικό, που πληρώνουν οι 3.000 φορείς Κοινωνικής Αλληλεγγύης της χώρας (Παιδικά Χωριά SOS, γηροκομεία, Κοινωνικά συσσίτια κ.ά.).
4. Ο 4^ος άξονας προτεραιότητας είναι η «Πράσινη» Οικοδομή. Μετά την τεράστια επιτυχία του προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον Ι», με ένα σύνολο άνω των 40.000 πρώτων κατοικιών, σε φτωχά και μεσαία νοικοκυριά, με επενδύσεις της τάξεως 500.000.000€ και τη συνέχιση μετά από μια τεράστια καθυστέρηση άνω των 3,5 ετών του προγράμματος με «Εξοικονομώ κατ’ οίκον ΙΙ», έχει έρθει η ώρα για τη μεγάλη τομή: Τη διαμόρφωση ενός νέου φορολογικού συστήματος, το οποίο θα στηρίξει μέσα από κίνητρα τον τομέα της οικοδομής.

Το 2016 καταθέσαμε ως Κοινοβουλευτική Ομάδα της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, μια πλήρη πρόταση στη Βουλή των Ελλήνων, προκειμένου να φοροαπαλλάσσονται όλα τα νοικοκυριά για κάθε είδους ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίου, ύψους έως 25.000€.

Με βάση τη σχετική μελέτη και τα σενάρια που είχε επεξεργαστεί το ΙΟΒΕ, διαπιστώσαμε ότι σε ένα ρεαλιστικό σενάριο πρώτης εφαρμογής του προγράμματος σε 50.000 οικοδομές, η απώλεια δημοσίων εσόδων λόγω των φοροαπαλλαγών, θα ήταν της τάξης των 100.000.0000€, αλλά αντίστοιχα οι εισπράξεις από ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος όσων θα εκδώσουν τα τιμολόγια, θα πλησιάσουν τα 200.000.000€. Μιλούμε ουσιαστικά για διπλασιασμό των εσόδων σε σχέση με τις απώλειες. Η δράση αυτή αποκτά τεράστια σπουδαιότητα, σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με 8.000.000.000 κτίρια και διαμερίσματα, το 85% το οποίων είναι ενεργειακά αθωράκιστα. Η σπουδαιότητα της δράσης αυτής γίνεται ακόμη μεγαλύτερη, αν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι με τον τρόπο αυτό δημιουργούμε ένα νέο τομέα της εθνικής οικονομίας, ο οποίος σήμερα δεν υπάρχει.

1. Ο 5^ος άξονας προτεραιότητας είναι η 4^η Βιομηχανική Επανάσταση. Μιλούμε για την Ηλεκτροκίνηση, την Αυτοκίνηση και ταυτόχρονα τη διαμόρφωση Έξυπνων, Όμορφων και Βιώσιμων Πόλεων στην πατρίδα μας. Αφού ιστορικά, δυστυχώς, χάσαμε και την 1^η και τη 2^η αλλά και την 3^η Βιομηχανική Επανάσταση, συνιστά ιστορική πρόκληση να απαντήσουμε θετικά στην 4^η Βιομηχανική Επανάσταση που είναι μπροστά μας, την επανάσταση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), του InternetThings (IoT), του 3DPrinting, των Ρομπότ και του MachineLearning, που θα στηριχθεί στην αξιοποίηση του διανοητικού κεφαλαίου. Βασικό στοιχείο είναι η ηλεκτροκίνηση των αυτοκινήτων, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΕ, μπορεί να προσφέρει 700.000 νέες θέσεις εργασίας από τις οποίες οι περίπου 7.000, εκτιμούμε ότι μπορούν να δημιουργηθούν στην Ελλάδα.

Ήδη από το καλοκαίρι του 2014, νομοθετήσαμε τις προδιαγραφές για τη δημιουργία των σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Βεβαίως, οι επόμενες μεγάλες προκλήσεις στα ζητήματα της ηλεκτροκίνησης, σχετίζονται και με τη δυνατότητα της αυτοκίνησης, δηλαδή της δημιουργίας λογισμικού κίνησης χωρίς οδηγό (AVs), γεγονός που θα φέρει μια νέα επανάσταση στη μετακίνηση με ΙΧ.

1. Ο 6^ος άξονας προτεραιότητας αναφέρεται στην αξιοποίηση του (πλην Υδρογονανθράκων) Ορυκτού Πλούτου της χώρας, αξίας 70 δις € σύμφωνα με το ΙΓΜΕ. Ο εξορυκτικός κλάδος της πατρίδας μας, απασχολεί εκατοντάδες εταιρείες και 100.000 εργαζόμενους (άμεσα κι έμμεσα απασχολούμενους). Από το 3,4% του ΑΕΠ που συμβάλει σήμερα, η συνεισφορά αυτή μπορεί να διπλασιαστεί και να φτάσει το 7% την επόμενη 5ετία. Εξαιρετικά σημαντικό είναι ότι κάθε έτος, εξαιτίας και της εσωτερικής οικονομικής κρίσης, έχουμε εξαγωγές πάνω από 1 δις € Ορυκτών Πρώτων Υλών. Η πρότασή μας σχετίζεται με την κατανομή του 25% των εσόδων, από την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου, στις τοπικές κοινωνίες και το υπόλοιπο 75% να επενδυθεί το Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών.
2. Ο 7^ος άξονας προτεραιότητας σχετίζεται με τις Έρευνες Υδρογονανθράκων. Είναι πια γνωστό ότι η Ελλάδα αποτελεί μέλος του ενεργειακού Eldorado της Νοτιανατολικής Μεσογείου μαζί με την Κύπρο. Οι πρόσφατες ανακαλύψεις κοιτασμάτων στο Ισραήλ και την Αίγυπτο έχουν δημιουργήσει μια άλλη, νέα, επαναστατική κι ενδιαφέρουσα προσέγγιση για την περιοχή της Νοτιανατολικής Μεσογείου, γεγονός που αναβαθμίζει γεωπολιτικά τη χώρα και διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του εθνικού Ασφαλιστικού Συστήματος, αφού κονδύλια ύψους 2-3 δις €/έτος, μπορούν να εισέρχονται στα δημόσια ταμεία του ασφαλιστικού συστήματος, κατ’ εφαρμογή του νόμου 4162/2013, που ψηφίσαμε για τη δημιουργία του λογαριασμού του Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών.
3. Ο 8^ος άξονας προτεραιότητας, είναι οι Αγωγοί Φυσικού Αερίου (TAP, IGB, Eastmed, FSRU Αλεξανδρούπολης).
4. Ο 9^ος άξονας προτεραιότητας αφορά στη δημιουργία ενός Νέου Παραγωγικού Μοντέλου, που στηρίζεται στις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, μέσα από τις οποίες προκύπτει η παραγωγή νέου πλούτου και η δημιουργία δεκάδων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας. Διεκδικούμε και σχεδιάζουμε τη διαμόρφωση μιας νέας εθνικής «Αγοράς», η οποία θα αναπτυχθεί στις δεκαετίες 2010-20, με τον ανάλογο τρόπο που αναπτύχθηκε η αγορά Τουρισμού στη χώρα στις δεκαετίες 1960-70.
5. Τέλος, ο 10^ος άξονας προτεραιότητας διαμορφώνει τη φιλόδοξη προσπάθεια της χώρας να μετασχηματιστεί σε Τεχνική Βάση κατασκευής, επισκευής και συντήρησης Εξεδρών Ερευνών Υδρογονανθράκων και Αγωγών Φυσικού Αερίου για όλη τη Μεσόγειο. Αυτή η φιλόδοξη στόχευση πρέπει να στηριχθεί σε έναν πλήρη μετασχηματισμό του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, τόσο σε προπτυχιακό, όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, προκειμένου στηριγμένοι πάνω στην εξαιρετική Ναυπηγοεπισκευαστική υποδομή και τεχνογνωσία μας, καθώς και τη σπουδαία Μεταλλευτική Βιομηχανία της χώρας, να αξιοποιήσουμε μαζί με τη σημαντική γεωγραφική μας θέση, το πνευματικό μας κεφάλαιο και τα εξαιρετικής ποιότητας εκπαιδευτικά κι ερευνητικά Ιδρύματα της χώρας.

Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Η Ελλάδα, την κρίσιμη περίοδο 2010-2014, παρά τις αντίξοες δημοσιονομικές και γεωπολιτικές συνθήκες εφάρμοσε με αποτελεσματικότητα μια εξαιρετικά αποτελεσματική Εθνική Ενεργειακή Στρατηγική, στηριγμένη σε 3 πυλώνες: Έρευνες Υδρογονανθράκων, Αγωγοί Φυσικού Αερίου, Περιφερειακές Ενεργειακές Συνεργασίες. Αυτή η βαθιά Προοδευτική Πατριωτική Ενεργειακή Στρατηγική, παρέχει σήμερα στη χώρα τεράστιες δυνατότητες στήριξης του εθνικού ασφαλιστικού συστήματος και της εθνικής οικονομίας, ανάδειξης του ρόλου μας ως ενεργειακού κόμβου Μεσογείου-Βαλκανίων και συμβολής μας στην ειρηνική διαβίωση και συνεργασία των λαών της ευρύτερης περιοχής. Το πλαίσιο αυτό είναι απαραίτητο να συνεχίσει να εφαρμόζεται, να υλοποιείται και να εμπλουτίζεται σε βάθος χρόνου.

fShare

Tweet